Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Legnicy

POSTANOWIENIE

L., dnia 24 listopada 2022 r.

Sąd Rejonowy w Legnicy V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR Wioletta Stefanowska

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2022 r. w Legnicy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy w postępowaniu upadłościowym E. K. jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej

w przedmiocie ustalenia planu spłaty lub umorzenia zobowiązań

postanawia:

I.  umorzyć zobowiązania upadłej E. K. powstałe przed datą ogłoszenia upadłości, tj. 24 września 2021 r. bez ustalania planu spłaty wierzycieli, z wyłączeniem zobowiązań określonych w treści art. 491 ²¹ ust. 2 p. u.,

II.  obciążyć Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Legnicy tymczasowo pokrytymi kosztami postępowania upadłościowego E. K..

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 10 listopada 2022 r. syndyk masy upadłości w postępowaniu upadłościowym E. K. poinformował Sąd, że zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 491 ¹⁶ ustawy Prawo upadłościowe.

W informacji podał, że na dzień złożenia pisma swoje wierzytelności skutecznie zgłosiło pięciu wierzycieli w łącznej kwocie 125 227,98 zł. Następnie opisał sytuacje rodzinną, finansową oraz zdrowotną upadłej. Syndyk wskazał równocześnie, że upadła nie doprowadziła do swojej niewypłacalności ani istotnie nie zwiększyła jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

(...) Bank (...) S.A. w B. wniósł o ustalenie planu spłaty wierzycieli, na podstawie którego wierzytelność Banku zostanie spłacona w całości, ewentualnie w możliwie jak najwyższym stopniu. Jednocześnie wierzyciel stanął na stanowisku, że upadły co najmniej wskutek rażącego niedbalstwa sam, swoimi decyzjami doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień. Wobec powyższego wniósł o ustalenie planu spłaty wierzycieli, na podstawie którego upadły będzie zobowiązany przez okres 84 miesięcy spłacać swoich wierzycieli, w tym Bank (...) S.A., w miesięcznych ratach w wysokości ustalonej przez Sąd.

Upadła w piśmie z dnia 7 listopada 2022 r. wskazała, że zgadza się ze stanowiskiem Syndyka.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Upadła ma 65 lat, od roku 1995 jest rozwódką. Nie posiada żadnego majątku.

Mieszka w domu mieszkalnym w miejscowości S., stanowiącym własność jej syna i jego małżonki. Zajmuje w nieruchomości jeden niezależny pokój na poddaszu wraz z aneksem kuchennym.

Zgodnie z orzeczeniem o ustaleniu stopnia niepełnosprawności Wojewódzkiego Zespołu dla Spraw Orzeczenia o Stopniu Niepełnosprawności w L. z dnia 6 kwietnia 2017 r. jest zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Upadła cierpi na choroby przewlekłe tj. choruje na płuca, ma uszkodzoną wątrobę i serce, jest po dwukrotnym przechorowaniu C.-19. Ponadto jest po przebytej operacji kręgosłupa, operacji palucha, jest również przed planowaną operacją nerki.

E. K. pobiera emeryturę wraz z rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym, gdzie łącznie świadczenie zgodnie z decyzją ZUS w L. z dnia 1 marca 2022 r. wynoszą 1 338,44 zł brutto, co daje kwotę 1 217,98 zł netto.

Syndyk w procesie upadłościowym zajmował ze świadczenia upadłej kwotę 14,80 zł miesięcznie, a następnie 53,98 zł miesięcznie.

Łączne miesięczne koszty utrzymania E. K. wynoszą ok. 900 zł i obejmują: opłacane rachunki – 400 zł (woda, energia elektryczna i ogrzewanie pokoju), wyżywienie – 400 zł oraz zakup leków – 100 zł.

Upadła nie doprowadziła do swojej niewypłacalności lub istotnie nie zwiększyła jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Koszty postępowania zostaną pokryte ze środków budżetowych Skarbu Państwa w kwocie 6 086,70 zł.

Dowód:

-

sprawozdanie (...), k. 17 – 18,

-

spis inwentarza, k. 19,

-

kopia wyroku z dnia 26.06.1995 r., k. 21 – 21v,

-

informacja Syndyka wraz z załącznikami.

Sąd stwierdził, co następuje:

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zachodziły przesłanki zawarte w art. 491 ¹⁶ ust. 1 ustawy prawo upadłościowe (dalej p.u.)

Zgodnie z art. 491 ¹⁶ ust. 1 p.u. sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

W myśl art. 491 ¹⁴ ust. 1 p.u. po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem albo informację, że zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 491 ^14a ust. 1 lub art. 491 ¹⁶ ust. 1 lub 2a.

Z kolei art. 491 ¹⁵ ust. 4 stanowi, że sąd nie jest związany stanowiskiem upadłego oraz wierzycieli co do treści planu spłaty wierzycieli. Ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności oraz stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.

Zgodnie z art. 491 ^14a ust.1 p.u. sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli:

1)  upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań,

2)  w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że ustalenie planu spłaty wierzycieli lub umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Art. 491 ¹⁶ ust. 1 p.u. umożliwia sądowi umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Powołany przepis powinien być jednak stosowany wyjątkowo, wobec osób, które wskutek czynników niezależnych od siebie nie są w stanie dokonywać jakichkolwiek spłat wierzycieli. Niewątpliwie chodzi tu o sytuacje, kiedy wiek, choroba, niedołężność, upośledzenie z jednej strony ograniczają lub eliminują możliwości zarobkowe, a z drugiej strony zwiększają uzasadnione koszty życiowe. Ustalając plan spłaty, sąd powinien kierować się możliwościami zarobkowymi upadłego, a nie jego aktualnymi dochodami. Czynnikiem umożliwiającym ewentualne umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty może być ewentualnie fakt, że na utrzymaniu upadłego osiągającego niewielkie dochody są osoby, wobec jakich ciąży na nim obowiązek alimentacyjny. Natomiast aby zastosować art. 491 ¹⁶ ust. 1 p.u. opisane wyżej okoliczności muszą mieć charakter trwały. Oznacza to, że upadły musi być niezdolny do spłat nie tylko w chwili orzekania, ale również w późniejszym okresie. Taka sytuacja zachodzi, gdy ciężka choroba upadłego pozbawia go możliwości zarobkowania, bez rokowań na poprawę w najdłuższym możliwym okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli. Z kolei nie można mówić, że sytuacja upadłego jest „trwała”, gdy w jego życiu wystąpią przejściowe trudności, jak problemy ze znalezieniem pracy czy przejściowe problemy zdrowotne, nawet jeżeli utrzymują się od dłuższego czasu, jeśli z istoty swej nie mają charakteru trwałego.

W postępowaniu upadłościowym E. K. nie przeprowadzono likwidacji majątku, jako że upadła nie posiadała majątku podlegającego likwidacji, a syndyk na zasadzie (...) ust. 1 p.u. pismem z dnia 10 listopada 2022 r. złożył sądowi informację, że zachodzą przesłanki, o których mowa art. 491 ¹⁶ ust. 1.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zachodziły przesłanki uzasadniające zastosowanie powołanego art. 491 ¹⁶ ust. 1 p.u., przede wszystkim ze względu na sytuację rodzinną oraz zdrowotną upadłej. Jak wynikało z pisma syndyka upadła ma 65 lat, od roku 1995 jest rozwódką. Nie posiada żadnego majątku. Mieszka w domu mieszkalnym w miejscowości S., stanowiącym własność jej syna i jego małżonki. Zajmuje w nieruchomości jeden niezależny pokój na poddaszu wraz z aneksem kuchennym. Zgodnie z orzeczeniem o ustaleniu stopnia niepełnosprawności Wojewódzkiego Zespołu dla Spraw Orzeczenia o Stopniu Niepełnosprawności w L. z dnia 6 kwietnia 2017 r. jest zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Co istotne, upadła cierpi na choroby przewlekłe tj. choruje na płuca, ma uszkodzoną wątrobę i serce, jest po dwukrotnym przechorowaniu C.-19. Ponadto jest po przebytej operacji kręgosłupa, operacji palucha, jest również przed planowaną operacją nerki. Na dzień dzisiejszy E. K. pobiera emeryturę wraz z rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym, gdzie łącznie świadczenie zgodnie z decyzją ZUS w L. z dnia 1 marca 2022 r. wynoszą 1 338,44 zł brutto, co daje kwotę 1 217,98 zł netto. Należy zaznaczyć, że Syndyk w procesie upadłościowym zajmował ze świadczenia upadłej jedynie kwotę 14,80 zł miesięcznie, a następnie 53,98 zł miesięcznie. Z kolei łączne miesięczne koszty utrzymania E. K. wynoszą ok. 900 zł i obejmują: opłacane rachunki – 400 zł (woda, energia elektryczna i ogrzewanie pokoju), wyżywienie – 400 zł oraz zakup leków – 100 zł. Określone przez upadłą koszty utrzymania co prawda nie przewyższają uzyskiwanych przez nią dochodów, jednakże w ocenie Sądu upadła wydatek na zakup żywności określiła na zbyt niskim poziomie. Należy zauważyć, że w dzisiejszych realiach koszt wyżywienia w kwocie 400 zł na przestrzeni pełnego miesiąca w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego nie jest osiągalny. Wydatek ten powinien wynosić w przypadku upadłej nie mniej niż 700 zł miesięcznie, co Sąd jest w stanie ustalić bazując na wiedzy uzyskanej podczas prowadzenia innych postepowań upadłościowych oraz w oparciu o własne doświadczenie życiowe. W tym miejscu Sąd zaznacza, że w tej sytuacji, zwłaszcza biorąc po uwagę stan zdrowia upadłej oraz wysokość uzyskiwanych przez nią dochodów należy uznać okoliczności przytoczone przez Syndyka za uzasadnione i przyjąć, że środki pieniężne, którymi dysponuje upadła nie pozwalają na zaspokojenie wyłącznie jej podstawowych potrzeb.

Rozważając wniosek Syndyka oraz analizując sytuację finansową upadłej Sąd sięgnął również do obiektywnych, publikowanych regularnie wskaźników finansowych, znanych jako minimum socjalne. Zakres i poziom zaspakajanych potrzeb na poziomie minimum socjalnego winny zapewnić takie warunki, aby umożliwić reprodukcję sił życiowych człowieka, posiadanie i wychowanie potomstwa oraz utrzymanie minimum więzi społecznych w czasie pracy, nauki i wypoczynku. Minimum socjalne oznacza zaspokajanie potrzeb konsumpcyjnych na relatywnie niskim poziomie, ale uwzględniającym zalecenia nauki (zwłaszcza w zakresie wyżywienia), odpowiadającym powszechnie przyjmowanym normom obyczajowym i kulturowym (rekreacja, uczestnictwo w kulturze) oraz obowiązującym normom prawnym (między innymi w zakresie oświaty, ochrony zdrowia). Wzorzec minimum socjalnego jest modelem zaspokajania potrzeb na generalnie niskim poziomie, ale jeszcze wystarczającym dla reprodukcji sił witalnych człowieka na każdym etapie jego biologicznego rozwoju, a kluczowy jest warunek utrzymywania więzi ze społeczeństwem. Z tego względu w koszyku minimum socjalnego znajdują się nie tylko dobra służące zaspokojeniu potrzeb egzystencjalnych (żywność, odzież i obuwie, mieszkanie, ochrona zdrowia czy higiena), ale także niezbędne do wykonywania pracy (transport lokalny i łączność), kształcenia (oświata i wychowanie dzieci), utrzymywania więzi rodzinnych i kontaktów towarzyskich oraz skromnego uczestnictwa w kulturze. Według wyliczeń Instytutu Pracy i (...) wysokość takiego minimum w jednoosobowym emeryckim gospodarstwie domowym w I kwartale 2022 r. wynosiło 1 377,13 zł na osobę. Zatem upadła dysponuje dochodem niższym niż wysokość minimum socjalnego. Ponadto podejmując decyzję Sad miał również na uwadze powszechną tendencję wzrostu cen i kosztów utrzymania, tak mocno odczuwalną zwłaszcza w okresie ostatnich miesięcy.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż w przedmiotowej sprawie spłaty na poziomie nawet kilkudziesięciu złotych miesięcznie, rozdzielone między wierzycieli nie miałyby dla nich jakiejkolwiek wartości ekonomicznej. Takie działanie skutkowałoby zaś generowaniem nieadekwatnych, dodatkowych kosztów związanych z obsługą ewentualnego planu spłaty wierzycieli. Dodatkowo należy dodać, że ustalenie miesięcznej raty nawet w symbolicznej kwocie bez wystarczającego prawdopodobieństwa, że plan spłaty będzie realizowany, byłoby niehumanitarne i sprzeczne z ideą upadłości konsumenckiej. Zasady doświadczenia życiowego wskazują bowiem, iż sytuacja życiowa i materialna upadłego nie ulegnie gwałtownej i diametralnej poprawie. Działanie takie natomiast doprowadziłoby do niedostatku upadłej, która już w obecnej sytuacji funkcjonuje w zasadzie na granicy ubóstwa.

W sprawie okolicznością istotną jest również fakt, że w toku postępowania upadłościowego E. K. kosztami postepowania w łącznej kwocie 6 086,70 zł zostanie obciążony Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Legnicy. Koszty postępowania upadłościowego są natomiast zaspokajane z masy upadłości w pierwszej kolejności (art. 343 i art. 344 Prawa upadłościowego), zatem nawet ustalenie planu spłaty wierzycieli z miesięczną ratą w wysokości 100 zł oraz przy uwzględnieniu okresu spłaty 36 miesięcy, nie doprowadziłoby do zgromadzenia środków pozwalających na pokrycie w całości kosztów postępowania upadłościowego, a więc nie doprowadziłoby również do zaspokojenia w żadnym stopniu wierzyciela upadłej.

Jednocześnie Sąd wyjaśnia, odnosząc się do zarzutów wierzyciela Banku (...) S.A., że podobnie jak Syndyk uznał, iż upadła nie doprowadziła do swojej niewypłacalności lub istotnie nie zwiększyła jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, co wynika z treści wniosku o ogłoszenie upadłości, z korespondencji od wierzycieli jak również ze zgłoszeń wierzytelności.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że wielkość spłat dla poszczególnych wierzycieli powinna być wypadkową kwoty, jaką dłużnik jest w stanie miesięcznie przeznaczyć na spłatę wierzycieli. W przypadku jednak upadłej żadna tego typu kalkulacja nie pozwala na przyjęcie, że jest ona w stanie regulować nawet symboliczną kwotę w ramach planu spłaty z uwagi na ograniczone dochody. Sytuacja osobista upadłej w oczywisty sposób wskazuje na jej trwałą niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat. Jednocześnie w przypadku upadłej nie zachodzą negatywne przesłanki z art. 491 ^14a ust.1 p.u., które uniemożliwiają umorzenie zobowiązań, dlatego też Sąd odstąpił od ustalenia planu spłaty i wydał postanowienie o umorzeniu zobowiązań.

Podkreślić również należy, że przebieg postępowania nie ujawnił podstaw do jego umorzenia w sankcyjnym trybie z art. 491 ¹⁰ ust. 2 lub 2a p.u.

Mając na względzie powyższe Sąd na podstawie art. 491 ¹⁶ ust. 1 p.u. orzekł jak w pkt I postanowienia umarzając wszystkie zobowiązania upadłej E. K. powstałe przed ogłoszeniem upadłości bez ustalania planu spłaty wierzycieli, a ponadto kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Na koniec wskazać należy, że zgodnie z art. 491 ¹⁴ ust. 4 p.u. sąd ustala plan spłaty wierzycieli albo w przypadku, o którym mowa w art. 491 ¹⁶ust. 1 lub 2a, umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowo umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli albo wydaje postanowienie, o którym mowa w art. 491 ^14a ust. 1, po przeprowadzeniu rozprawy, jeżeli upadły, syndyk lub wierzyciel złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. O terminie rozprawy zawiadamia się upadłego i syndyka oraz wierzyciela, który złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. Oznacza to, że wydanie ww. postanowień wymaga przeprowadzenia rozprawy tylko jeśli upadły, syndyk lub wierzyciel złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. Natomiast jeżeli takiego wniosku nie było sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym. W niniejszej sprawie nie złożono wniosku o przeprowadzenie rozprawy, wobec czego postanowienie o umorzeniu zobowiązań upadłej wydano na posiedzeniu niejawnym.